Piernik staropolski długo dojrzewający – przepis krok po kroku

Piernik staropolski długo dojrzewający to jedno z tych ciast, które mają w sobie magię oczekiwania. W listopadzie, gdy wieczory stają się coraz dłuższe, mieszam miód z przyprawami i chowam ciasto do lodówki – żeby dojrzewało powoli, tak jak klimat świąt w sercu.

Z każdym dniem nabiera głębi, a kiedy wreszcie przychodzi pora pieczenia, w całym domu pachnie cynamonem, miodem i orzechami.
To ciasto, które pamiętam z dzieciństwa – mama piekła je kilka dni przed Wigilią, a ja nie mogłam się doczekać, aż poleje je błyszczącą polewą i przystroi migdałami.

Taki piernik to więcej niż wypiek. To rytuał, wspomnienie i zapach domu — tego samego, w którym pieką się świąteczne pierniczki.

Piernik staropolski – składniki

• 250 g miodu prawdziwego (najlepiej lipowego lub wielokwiatowego)
• 500 g mąki pszennej
• ¾ szklanki cukru
• 2 jajka
• 1½ łyżeczki sody + 60 ml mleka
• 1 torebka przyprawy do piernika (40 g)
• 125 g masła
• szczypta soli
  Dodatkowo: powidła lub gęsta marmolada

Piernik staropolski – jak zrobić

1. Rozpuszczanie. W rondelku podgrzej masło, miód i cukier, tylko do rozpuszczenia. Ostudź do letniego.
2. Zarobienie ciasta. Do zimnej masy dodaj jajka, mąkę z przyprawą i solą, oraz sodę rozpuszczoną w mleku. Zagnieć miękkie, lekko klejące ciasto.
3. Leżakowanie. Przełóż do kamionki lub miski, przykryj folią. Leżakuj 2–4 tygodnie w lodówce (min. 7 dni też da radę).
4. Pieczenie. Ciasto podziel na 3 równe części. Rozwałkuj lub wciśnij w blaszki 21×24 cm (papier). Piecz ok. 25 min / 180°C (góra-dół).
5. Przekładanie. Ciepłe blaty przełóż powidłami, dociśnij pergaminem i deską. Odstaw do wystudzenia i „związania” na noc.
6. Formowanie bochenków. Na drugi dzień przekrój wzdłuż – wyjdą 2 bochenki szerokości keksówki.
7. Polewa i dekor. Polej (patrz niżej) i posyp orzechami/migdałami. Najlepszy po 2–3 dniach od przełożenia.

Polewa kakaowa klasyczna

• 150 g masła
• 2 łyżki kakao
• 3 łyżki cukru
• 1 płaska łyżeczka żelatyny + 1/3 szklanki gorącej wody
  Sposób: rozpuść masło z cukrem i kakao. Żelatynę rozpuść w gorącej wodzie, wlej do masy, przestudź i polej piernik.

Polewa czekoladowa (alternatywa – ganache z żelatyną)

• 200 g czekolady deserowej 50–60%
• 120 ml śmietanki 30–36%
• 20 g masła
• 1 łyżeczka żelatyny + 2 łyżki zimnej wody
  Sposób: żelatynę namocz 5 min. Podgrzej śmietankę do pary, zdejmij z ognia, dodaj posiekaną czekoladę i masło, mieszaj do gładkości. Dodaj rozpuszczoną (delikatnie podgrzaną) żelatynę, wymieszaj. Polewaj w temp. ok. 32–34°C – jest lśniąca i dobrze trzyma.

Przechowywanie i dojrzewanie piernika

• Surowe ciasto: lodówka, 2–4 tygodnie.
• Upieczony i przełożony: zawinięty w pergamin + folia, chłodne miejsce, 5–7 dni.
• Mrożenie: blaty lub gotowy bochenek (bez polewy), do 3 miesięcy.

Wskazówki

• Jeśli ciasto mocno klei – odczekaj 10 min po wyjęciu z lodówki lub podsypuj minimalnie mąką.
• Powidła śliwkowe bez cukru najlepsze – balansują miód.
• Szczypta soli i odrobina świeżo mielonego pieprzu korzennego = głębszy smak.
• Dla ładnych krawędzi kroj jak zupełnie zimny długim nożem z ciepłą, suchą klingą.

A Wy kiedy zarabiacie swoje ciasto na piernik staropolski? 🍯
Dajcie znać w komentarzu, czy u Was też dojrzewa już w lodówce i jakie polewy lubicie najbardziej – klasyczną kakaową, czy może czekoladową?

Zajrzyj też po więcej świątecznych inspiracji:
🎄 Drożdżowa gwiazda z makiem
🎄 Sernik krakowski – klasyka z kratką
🎄 Makowiec z jabłkami – wilgotny i aromatyczny
🎄 Pierniczki z marmoladą jak alpejskie

FAQ – piernik staropolski

Kiedy zarobić ciasto na święta?
Między końcem października a połową listopada. Minimum tydzień wcześniej też się uda.
Czy można skrócić leżakowanie?
Tak – zrób 7 dni. Będzie pyszny, choć mniej „dojrzały” w aromacie.
Czym przełożyć oprócz powideł?
Konfitura z czarnej porzeczki lub śliwki z czekoladą – nie za słodka.
Polewa pęka – co robię źle?
Najczęściej zbyt gorąca polewa albo zimny bochenek z lodówki. Polewaj w ~32–34°C na ciasto w temp. pokojowej.